Ersan Kınık

Muğla’nın Marmaris ilçesindeki Karacasöğüt Limanı, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Muğla Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü kararıyla, 1. derece arkeolojik sit alanı ilan edildi.

Muğla’nın Marmaris ilçesinde Muğla Turizm Çevre Vakfı Turizm ve Ticaret Limited Şirketi (MUÇEV) tarafından Karacasöğüt Koyu’na yapılmakta olan yat limanı projesine, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından 25 Nisan 2023 tarihinde yapılan toplantı ile Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) olumlu kararı verilmişti.

Kararın, koyda Helenistik döneme ait arkeolojik buluntulara alanın özel çevre koruma statüsünde bulunmasına rağmen verilmesi büyük tepkilere neden olmuştu.

BÖLGEDE İNŞAİ VE FİZİKİ UYGULAMALAR YASAKLANDI

Karacasöğüt Koyu için 2 yılı aşkın zamandır sürdürülen hukuk mücadelesi, doğa savunucularının lehine sonuçlandı. Muğla Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü, 15 Haziran 2023 tarihinde verdiği karar ile, Karacasöğüt Koyu’nu 1. derece arkeolojik sit alanı olarak tescil etti. Kurul kararıyla birlikte bölgede inşai ve fiziki uygulamaların yasaklanmasıyla birlikte, bölgenin dalışa da yasaklanması bekleniyor.

Koruma Kurulu tarafından alınan kararda şu ifadelere yer verildi:

“Muğla ili, Marmaris ilçesi, Karaca Mahallesi, Söğüt Mevkii, liman alanında su altında tespit edilen kültür varlıklarının kararımız eki haritada gösterildiği şekliyle I. derece arkeolojik sit alanı olarak tescil edilmesine, anıt fişinin hazırlanarak Kurulumuza iletilmesine, söz konusu alanın yasak dalış alanı olması ile ilgili değerlendirme yapılması için sualtı araştırma başkanının görüşünün Kurulumuza iletilmesine, söz konusu alanda Kurulumuzdan izin alınmadan herhangi bir inşai ve fiziki uygulamaya gidilmemesine karar verildi.”

Sürece ilişkin değerlendirmede bulunan dava avukatı Arzu Alper, Koruma Kurulu tarafından alınan karardan mutluluk duyduklarını ancak karara karşılık yat limanı projesinin hala iptal edilmediğine dikkat çekti.

Marmaris Belediyesi’nin duruma ilişkin bir adım atmadığını ifade eden Av. Alper, Bakanlık tarafından verilen ÇED olumlu raporuna da Marmaris Belediyesi tarafından dava açılmamasına tepki gösterdi.

AVUKAT ARZU ALPER: TÜM MUĞLA ADETA İŞGAL EDİLMİŞ DURUMDA

Muğla’nın çok sayıda doğal ve tarihi bölgesinin özel şirketlere verildiğini aktaran Av. Alper, şöyle konuştu:

“MUÇEV’den ayrı olarak burada Global Sailing isimli şirket de kapasite artırımlı marina projesi için Muğla Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Müdürlüğü’nden ÇED gerekli değildir kararı aldı, biz ona karşı da dava açtık. Daha önce yine bu bölgeyle ilgili olarak doğal sit alanlarının derecesinin düşürülmesine ilişkin bir karar verilmişti, ona karşı da dava açmıştık. Biz devamlı dava açıyoruz, onlar ise devamlı olarak haksız ve hukuka, kamu yararına aykırı biçimde sadece özel şirketlerin lehine kararlar veriyorlar. Tüm Muğla adeta işgal edilmiş durumda. Hangi birine yetişeceğimizi şaşırdık. Karşımızda devler var biz onlara karşı savaşıyoruz ama bizim yanımızda da halk var.”

NE OLMUŞTU?

Karacasöğüt Koyu’ndaki yat limanı projesi, ihalesiz bir şekilde 30 yıl işletilmek üzere MUÇEV’e verilmişti. 60 yat bağlama kapasitesine sahip olan iskelenin 187 tekne – yat kapasitesine büyütülmesi şeklindeki projesine Muğla Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından 2020 yılında ÇED gerekli değildir kararı verilmişti. Karara karşı Marmaris Belediyesi dava açmış ve bilirkişi incelemelerinin ardından ÇED kapsamında olması gerektiği yönünde karar alınmasıyla mahkeme sonuçlanana kadar yürütmeyi durdurma kararı verilmişti. Marmaris Belediyesi de yürütmeyi durdurma kararına istinaden verilen ruhsatı iptal etmişti.

25 Nisan 2023 tarihinde Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından Helenistik döneme ait arkeolojik buluntulara rağmen ÇED olumlu kararının verilmesiyle birlikte proje inşaatının önü yeniden açılmıştı. ÇED olumlu kararına karşı doğa savunucuları, çevre örgütleri, kent konseyi ve Muğla Büyükşehir Belediyesi tarafından iptal davası açılırken, Marmaris Belediyesi’nin bu karara karşı herhangi bir dava açmaması dikkat çekmişti.

Bölge yaşayanları, Kent Konseyi, Ekoloji Birliği ve çevre grupları durumu şöyle özetliyor:

“2020 yılında MUÇEV kapasite arttırımı talebine ÇŞİDB’nin ÇED gerekli değildir kararı ile başlanan Marina sürecinde Karacasöğüt yaşayanlarının itirazları Marmaris Kent Konseyi ve MUÇEP’in iştirakleri ile Marmaris Belediyesi dava açmış, süreç de mahkeme yolu ile çıkan yürütmeyi durdurma kararı neticesiyle verilen ruhsatı iptal etmişti.

Ancak, kapasite arttırımının koyun hem denizel hem karasal yaşamı tümü ile etkileyeceğinin bilirkişi raporları ile anlatılmış olmasına rağmen MUÇEV ÇED sürecini işletmiş, halk katılım toplantısında sunulan proje tanıtım dosyasına halkın itirazlarına ve toplantının yapılmamasına karşı Ankara’da İnceleme Değerlendirme Komisyonu (İDK) toplantısı yapılıp bir elin diğerine verdiği ÇED olumlu kararı çıkartılmıştır.

Karacasöğüt, Su Altı Araştırmalar Derneği SAD-AFAG raporu ile arkeolojik tespitler yapılmış, aynı raporda deniz yaşamını sağlayan ve koruma altında olan deniz çayırları ve maalesef teknelerin artması ile oluşan kirlilik başlangıcı müsilaj da rapora görüntülerle girmiştir.”